عود آگار، طلای عطرسازی
هزاران سال است که آگاروود به عنوان چوب خدایان شناخته می‌شود. یک کیلوگرم آگاروود درجه یک می‌تواند هزینه‌ای بالغ بر صد هزار دلار داشته باشد. برای همین آگاروود یکی از گران قیمت‌ترین مواد خام موجود در طبیعت محسوب می‌شود. برای اینکه درخت Aquilaria malaccensis، آگاروود تولید کند، ابتدا لازم است که کپک قارچی بزند. سوالی که مطرح است این است که این فرایند کپک زدن چطور رخ می‌دهد؟ آگاروود کجا کاربرد دارد؟ و چه چیزی آگاروود را آنقدر ارزشمند می‌کند؟
آکوآایلاریا مالاسِنیس درختی است که منحصراً در جنگل‌های پرباران جنوب شرق آسیا رشد می‌کند. میان‌چوب سالم درون درختان آکوایلاریا پیش از کپک زدن، بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌خاصیت است. اما در طبیعت، آسیبی که توسط عوامل خارجی همچون پنجه کشیدن حیوانات یا تغذیه مورچه‌ها بر بدنۀ درخت وارد می‌شود، منجر به نفوذ و رشدِ نوعی قارچ در داخل درخت می‌شود. نام این قارچ، فیالوفورا پاراسیتیکا است. دفاعیه آکوآایلاریا به این حمله، ترشح صمغ معطری به نام آلوئه است که واکنش مضطرب درخت به عفونت است. این صمغ سیاه و مرطوب که آلوئه نامیده می‌شود، در طول سایان به تدریج در میان‌چوب جذب می‌شود و بدین شکل آگاروود تولید می‌شود.
برای برداشت آگاروود، لازم است که این ماده از چوب آکوایلاریای سالمی که احاطه‌اش کرده است جدا شود. این کار طاقع فرسایی است که اغلب ساعت‌ها طول می‌کشد. تکه‌های صمغی آگاروود که با نام عود هم شناخته می‌شوند، با دست جدا می‌شوند. از تکه‌های عود، مخصوصاً در خاورمیانه، معمولاً به عنوان مادۀ سوزاندنی خوشبو استفاده می‌شود. در این مناطق، عود هم به عنوان پیشکش و تقدیمی سوزانده می‌شود و هم برای خوشبو کردن البسه و پارچه‌ها. عود وقتی سوزانده می‌شود، ابتدا دود را می‌بینیم، سپس مادهّ معطر خارج می‌شود. در طبیعت هیچ بویی شبیه به بوی منحصر به فرد آگاروود وجود ندارد. این بو در اتاق سربسته، می‌تواند حدود سه الی پنج ساعت باقی بماند.
عود را می‌توان تقطیر، و عصاره‌اش را استخراج کرد، و عصارۀ عود، در خالص‌ترین حالتش می‌تواند قیمتی تا حدود هشتاد هزار دلار به ازای یک لیتر داشته باشد. برای همین میان تاجرانش، این عصاره با عنوان طلای مایع شناخته می‌شود. لازم به ذکر است که محبوبیت عود به شکل روز افزونی در غرب در حال بیشتر شدن است. عود مادۀ اولیۀ رایجی در عطرهای گران قیمت محسوب می‌شود و حسی از گرما و رایحه‌ای مُشک مانند به عطر می‌افزاید.
این درختان به خاطر عواملی چون آسیب پذیری و قاچاق غیرقانونی، امروزه در معرض انقراض محسوب می‌شوند. متخصصان معتقدند که جمعیت این درخت‌ها در طول سال اخیر، هشتاد درصد کاهش یافته است. حتی با وجود درختان آکوآایلاریایی که باقی هستند، میزان رشد طبیعی کپک‌ها به شدت آهسته است. برخی تخمین‌ها گزارش می‌دهند که تنها دو درصد از آکوآایلاریا به میزانی کپک می‌زنند که قادر به تولید آگار وود باشند. برای همین کشف آگاروود طبیعی، امری به شدت دشوار محسوب می‌شود. برای پیدا کردن چنین درختانی گروهی پنج الی ده نفره به مدت پانزده الی بیست روز به دل جنگل می‌روند و به محض یافتن آگاروود بازمی‌گردند. اما اغلب، این گروه اکتشافی با وجود جست‌وجوی بیست روزه چیزی پیدا نمی‌کنند. موقعیت‌هایی که این درختان در آن واقع شده‌اند به دلیل باران، کوه‌ها و حضور حیوانات وحشی، محل‌های بسیار خطرناکی محسوب می‌شوند. برای همین بارها پیش می‌آید که فردی در مسیر جانش را از دست بدهد. امروزه آگاروود طبیعی به دلیل سواستفادۀ مردم، به ندرت یافت می‌شود. در برخی جنگل‌های ویتنام، درختان به صورت مصنوعی با ترکیبی میکروبی آلوده می‌شوند تا درخت مجاب به تولید صمغ بشود. آگاروود طبیعی کمیاب است و برای همین مردم آن را ترجیح می‌دهند اما واقعیت این است که کیفیت آگاروودی که مصنوعی تولید شده، لزوماً پایین‌تر از آگاروود طبیعی نیست؛ به‌هرحال آگاروود طبیعی بسیار باارزش و قیمتش حدوداً صد برابر آگاروود مصنوعی است.
آگاروود به عنوان یک خوشبوکننده در یکی از قدیمی‌ترین متون تاریخ، وداهای سانسکریتی، به عنوان نماد ثروت و لوکس بودن مطرح می‌شود. نگارش این کتاب حداقل به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. رایجه‌ای که از آگاروود حاصل می‌شود، در بسیاری فرهنگ‌ها و آیین‌های جهان، به شدت ارزشمند محسوب می‌شود در سوترای نیراونا، از آلوئه با عنوان چوب بهشتی یاد شده است که از آن در مراسم سوزاندن جسد بودا استفاده شده. در عهد جدید، جسم عیسی به دنبال تصلیب، به ترکیبی از مر و آلوئه تبدیل شده است، و در حدیث صحیح البخاری و توصیف بهشت توسط پیامبر، آرگوودها به عنوان سوزاندنی‌های مععطر بهشت حضور دارند.
ارزش بازار جهانی آگاروود، احتمالاً چیزی حدود ۳۲ میلیارد دلار باشد. تجربۀ تاریخی مصرف آگاروود نشان می‌دهد که این ماده در فرهنگ جهانی پاخوش کرده است و مصرفش بیشتر هم می‌شود. با کم بودن میزان عرضه نسبت به تقاضا، کشورهای بیشتری روی این صنعت سرمایه‌گذاری می‌کنند. افزایش قیمت آگاروود، امروزه دلایلی علاوه‌بر افزایش تقاضا هم دارد و آن، بیشتر بودن نرخ برداشت نسبت به تولید و افزایش تولید مصنوعی آن است که جنس اصیل را گران‌تر می‌کند. حدس زده می‌شود که تا انتهای ۲۰۲۹، ارزش این بازار دو برابر، و ۶۴ میلیارد دلار شود.