مواد اولیۀ عطرسازی و فرایند تهیۀ آنها: بخش اول
عطرها متشکل از مواد اولیۀ فراوانی هستند. دستۀ اصلی این مواد که پرسابقه‌ترین مواد اولیۀ عطرسازی محسوب می‌شوند، از مواد خام طبیعی، معمولاً گیاهانِ معطر، به دست می‌آیند. هر گیاه شامل صدها مادۀ معطر هستند که ماهیت بویایی یک گیاه را به وجود می‌آورند. به شکل تاریخی، گیاهان معطر به گیاهانی اطلاق می‌شد که از منطقۀ مدیترانه، مخصوصاً ناحیۀ Grasse برداشت می‌شدند. چنین مناطقی که در آنها خشکی با دریا تماس برقرار می‌کند، برای رشد این گیاهان ایده‌آل هستند چراکه در تابستان‌ها خشک، در زمستان‌ها سرد و آب همیشه در دسترس‌شان است. اما امروزه چنین گیاهانی در سرتاسر جهان یافت می‌شوند.
در وهلۀ اول خود گیاه را داریم که از ریشه، ساقه، برگ، گل، میوه و تخم تشکیل شده است. بسته به نوع گیاه، هرکدام یا تمامی این اجزا در عطرسازی قابل استفاده هستند. اگر بخواهیم دقیق‌تر باشیم، جز گیاهان سیتروسی که برگ‌ها، گل‌ها و میوه‌هایشان به صورت جداگانه‌ای کاربرد دارند، عموم گیاهان معطر در صنعت عطرسازی، فقط برای بهره‌گیری از یکی از بخش‌های مذکور کاشته می‌شوند.
در بیشتر مواد اولیۀ طبیعی، برداشت با دست انجام می‌گیرد و فرایند عصاره‌گیری معمولاً در محلی نزدیک به محل برداشت پی گرفته می‌شود چراکه فرایند پژمردگی گیاهان معطر به شدت سریع رخ می‌دهد. این فرایندهای عصاره‌گیری، گاهاً هزاران سال سابقه دارند اما در دهه‌های اخیر، ابداع روش‌های جدید و پاربازده‌تر یا بهبود روش‌های سابق، با سرعت چشمگیری افزایش یافته است.
پیش از ورود به بحث لازم است تفاوت دو واژه ذکر شوند: مادۀ خام، به اجزای یک گیاه (همچون گلبرگ، ریشه، گل و …) گفته می‌شود. این مواد خام با روش‌های عصاره‌گیری به مادۀ اولیۀ عطرسازی تبدیل می‌شوند. خود این مواد اولیه هم بسته به شیوۀ عصاره‌گیری، می‌توانند خالص یا ترکیبی باشند.
سیتروس‌ها و روش پِرِسِ سرد
برگاموت
تمام ماجرا در ایتالیای جنوبی رخ می‌دهد؛ آفتاب شهر کالابریا، در موقعیت صلات ظهر است. برگاموت، میوۀ نوعی از گیاهان سیتروسی، در بازۀ ماه نوامبر تا مارچ برداشت می‌شود. میوه‌های گرد با اندازۀ لیمو که پوست ضخیمی دارند، به آرامی با دست و معمولاً با دستکش چیده می‌شوند تا لایۀ معطرشان حفظ شود. سپس این میوه‌ها را مرتب کرده و پس از شست‌وشو، پوست‌شان را جدا می‌کنند. حال هدف عصاره‌گیری از کیسه‌های واقع در سطح بیرونی و رنگین برگاموت است. برای استخراج یک کیلو عصاره، حدود دویست کیلو از این میوه لازم است. عصارۀ برگاموت که حاوی لیمونین، لینولول و لینالیل آستات است، عطر میوه‌ای‌تر و خوش‌طعم‌تری نسبت به لیمو به دست می‌دهد. این رایحه، همچنین شبیه به عطر چای‌های ارل گری است چراکه این چای‌ها را با برگاموت اسانس‌دهی می‌کنند. برگاموت از رایجترین مواد اولیه در عطرسازی در تمام خانواده‌های بویایی محسوب می‌شود. عصاره‌گیری از برگاموت و نیز دیگر نت‌های سیتروسی چون لیمو، نارنجی تلخ، ماندارین و گریپ فروت، با روش پرس سرد انجام می‌گیرد.
پرس سرد
در پرس سرد، همانطور که از نامش انتظار می‌رود، برخلاف تقطیر نیازی به حرارت نیست. لذا مادۀ اولیۀ حاصله، به رایحۀ اصلی گیاه وفادار است و به خاطر عدم وجود حرارت، تغییری در ساختار مولکولی رخ نمی‌دهد. در گذشته، فرایند پرس سرد با دست، شامل خراشیدن پوست با قاشق بود و همین منجر به خشک شدن کامل پوست میوه می‌شد؛ اما فرایند صنعتی امروزی، با ظرافت خاصی فقط کیسه‌های مذکور را خراش می‌دهد و بدین ترتیب ضمن عصاره‌گیری، میوه کماکان برای مصارف دیگر چون آبمیوه‌گیری و خوراکی سالم می‌ماند. رایجترین ماشین برای عصاره‌گیری از برگاموت، پلاتریس نام دارد که برگرفته از واژۀ ایتالیایی به معنی «پوست کندن» است. در این دستگاه، میوه‌های کامل روی تیغه‌های متحرک قرار می‌گیرند و تیغه‌ها با فشار روی سطح میوه، ضمن جدا کردن پوست، کیسه‌ها را هم زخم می‌کنند. عصارۀ خارج شده از کیسه‌های کوچک به همراه اندکی آبمیوه از سوراخ‌های دستگاه عبور می‌کنند و سپس با سانتریفیوژ، عصاره از آبمیوه جدا می‌گردد. این روش برای دیگر سیتروس‌ها چون لیمو، نارنگی تلخ، گریپ فروت، ماندارین و … هم قابل استفاده است.
رز و تقطیر با آب
رز
زیر گرمای لطیف ماه می، در شهر ایسپارتا واقع در ترکیه، خورشید بر فلات آناتولی صعود می‌کند. گل رزا داماسینا یا رزِ داماسک ملکۀ این سرزمین محسوب می‌شود. این رز، در کنار رز سِنتیفولیا یا رزِ می که در فرانسه و مراکش یافت می‌شود، تنها رزهایی هستند که در عطرسازی استفاده می‌شوند. کشاورزان، در ردیف‌های موازی، منتظرند که سر گل را بچینند چراکه گل رز بایستی صبح اول وقت، حدود ساعت شش صبح که هنوز مرطوب و شبنم‌زده است، و قبل از آنکه گرما عصاره را تبخیر کند، چیده شود. رزهایی که در عطرسازی کاربرد دارند، باید زمانیکه نیمه رسیده هستند چیده شوند؛ چراکه رزهای کاملاً باز شده و غنچه‌ها، حاوی عصارۀ اندکی هستند. کارگران ماهر، به سرعت گل را با شکاندن ساقه جدا می‌کنند. با ادامۀ چینش سریع کارگران، زمین صورتی، رنگ سبز پیدا می‌کند.
برای جلوگیری از آسیب دیدن گلبرگ‌های ظریف، گل‌ها در کیسه‌های کنفی که هوا در آن جریان دارد نگهداری می‌شوند. در پایان ساعت کاری، برداشت هر کارگر وزن می‌شود تا مطابق برداشت، دستمزدشان را دریافت کنند، و سپس کیسه‌ها با کامیون، به محل تقطیر که فقط چند کیلومتر با زمین فاصله دارد منتقل می‌شوند. رزها را در دیگ‌های بزرگ عصاره‌گیری خالی می‌کنند. عصارۀ حاصل، زرد کم رنگ است. حدود پنج تن گلبرگ تازه برای استخراج فقط یک کیلو عصاره لازم است. عصارۀ رز معمولاً شخصتی سبز و ادویه‌ای هم دارد. عصاره‌گیری از رز با روش حلال‌های سبک هم انجام می‌شود. عصارۀ حاصل از این روش خالص‌تر و دارای رایحۀ متفاوتی نسبت به عصاره‌گیری به روش تقطیر با آب است.
تقطیر با آب
تقطیر با آب یکی از قدیمی‌ترین روش‌های تهیۀ مواد اولیۀ عطرسازی است. این روش توسط ایرانیانی که در پی گلاب‌گیری بودند اختراع شد و سپس توسط کیمیاگران دوران قرون وسطی تکامل یافت. برای انجام این فرایند، دیگ‌های مسین لازم است. ظرفی با لولۀ منحنی شکل به بالای این دیگ وصل می‌شود. گلبرگ‌ها داخل دیگ ریخته شده و سپس با نسبت ۱۵۰۰ لیتر آب به ۵۰۰ کیلوگرم گلبرگ، غرق در آب می‌شوند. در مرحلۀ بعد، دیگ جوشانده می‌شود و بخار حاصل از راه لوله به ظرف متراکم کننده وارد می‌شود. مایع حاصل ترکیبی‌ست از گلاب و عصاره. این ترکیب به آرامی در «فلاسک فلورنسی» ریخته می‌شود. عصارۀ رز که به سطح فلاسک می‌آید و حدود بیست درصد از محصول نهایی را تشکیل می‌دهد جمع‌آوری می‌شود و مابقی گلاب، دوباره تقطیر می‌شود و بدین ترتیب هشتاد درصد بقیه حاصل می‌شود. این هشتاد درصد، شخصیت بویایی متفاوتی دارد که از فنیتیل الکل حاصل در این تقطیر ثانویه به وجود می‌آید. پس از آنکه هر کدام از عصاره‌های به دست آمده از صافی رد شدند، عصارۀ رز حاصل می‌شود.
از جاییکه این فرایند مستلزم وجود حرارت است، آثار نامطلوبی در حین جوشاندن تولید می‌شوند که نتیجۀ شکستن برخی ساختارهای مولکولی موجود در مادۀ خام هستند. به عبارت دیگر، بوی عصارۀ رز، امکان ندارد که با بوی گل رز یافت شده در طبیعت، عیناً یکسان باشد. روش تقطیر با آب، برای گل‌های رز، یلنگ یلنگ، مگنولیا، رزماری، دارچین، وتیور، شکوفۀ پرتقال و … استفاده می‌شود.